Leuvense lezersbrief...

Aan: De burgemeester van Leuven

De schepenen van Leuven
De gemeenteraadsleden van Leuven
Kopie: de heer Etienne Schouppe, Staatssecretaris van Mobiliteit
Kopie: mevrouw Kathleen Van Brempt, Minister van Mobiliteit
Kopie: de federale en Vlaamse Ministers van Milieu
Deze kopieënlijst is niet uitputtend.

Mijn ref: Bevolking Buitenspel 8
Kessel-Lo, 6 april 2008

Geachte heer, geachte mevrouw,

Via zowat elk nationaal nieuwsmedium van 11-3-'08 hebt u informatie gekregen over een VITO-onderzoek naar ultrafijn stof. Het meest opvallende hierbij was dat één enkele busdoorgang in een straat vol met personenwagens de lokale fijnstofconcentratie dramatisch verhoogde, in casu van 50.000 naar 250.000 partikels/cm³ in de Brusselse Wetstraat, en dat men zelfs in een auto niet aan deze vervuiling ontsnapt.
Ultrafijn stof heeft de eigenschap, rechtstreeks in de bloedbaan, de longblaasjes en zelfs de hersenen door te dringen.
VITO verwoordt de consequenties als volgt: "Kies (als verkeersdeelnemer) voor openlucht als het kan, tenzij er een bus voorbij rijdt natuurlijk, dan krijg je weer de volle laag".

Leuven-centrum is al zeer goed bekend met overlast van bussen. Het kreunt eronder:
1. onmiddellijk fysiek gevaar voor de fietsers - die hun traject met dat van de bussen moeten delen - door hun breedte, lengte, snelheid en het rijgedrag van hun chauffeurs,
2. vervuiling van gebouwen door roet, overbelasting van het wegdek (scheuren in het asfalt, verbrijzelde klinkers en plaveien) en beschadiging van gebouwen door trillingen,
3. zeer ernstige lawaaihinder,
4. bijzonder ernstige luchtverontreiniging bij hun doorgang door het centrum, die gekenmerkt wordt door een opeenvolging van zwaar accelereren en al even zwaar in de remmen gaan.

Aan het aspect luchtverontreiniging voegen de bevindingen van VITO een bijzonder alarmerende nieuwe dimensie toe.
Elk van deze effecten is bovendien recht evenredig met het aantal bussen.
Met 3000 (drieduizend) doorgangen door Leuven heeft dit bussenaantal hallucinante proporties bereikt. In Leuven-centrum komt er altijd een bus voorbij. Vóórdat de rook van de vorige weggetrokken is, komt de volgende er al aan. Probeer zo maar eens acceptabele lucht voor je longen te vinden; geen beginnen aan.

Tot overmaat van ramp blijkt een roetfilter hier niets aan te verhelpen. Het heeft zelfs de neiging, de ultrafijnstofconcentratie te verhogen.
De modernisering van het bussenbestand van De Lijn met roetfilters en Euro 4 en zelfs Euro 5 bussen is dus geen reden om er een welwillender houding tegenover aan te nemen.

Zelfs zonder dit ultrafijnstof-verhaal waren er al redenen genoeg om een decimering van het aantal busdoorgangen door Leuven-centrum door te voeren.
Sinds 11 maart weet nu iedereen - en niet alleen de specialisten - eens te meer dat de enige reden om ondanks het bestaan van goede alternatieven grote aantallen zware dieselvoertuigen door drukke bevolkingscentra te sturen, een misprijzen voor de gezondheid van deze bevolking is.

Fietsers kunnen voor het hoofdtraject van station tot stadshart slechts de hoofdbusdoorgangsas, de Bondgenotenlaan, nemen. Alternatieven, voor zover deze er al waren, zijn hen ontnomen.
Voor de Brusselsestraat is er zelfs geen alternatief, ook niet voor voetgangers.

Van De Lijn moet men geen enkele beleidswijziging verwachten n.a.v. de resultaten van genoemd onderzoek, of van welk onderzoek of welke overweging dan ook. Dat zij niet nog méér bussen door het centrum stuurt komt slechts doordat Leuven oververzadigd is en zij zich in haar eigen bussen vastrijdt.
De Lijn kent maar één ding: omzet (= "succes").
Tot welke aberraties dit leidt leert ons haar recente campagne "Nat Gat". Deze campagne wil fietsers ervan overtuigen bij regenweer niet de fiets maar de bus te nemen. Met dit doel wijst zij de fietsers op de minder leuke aspecten van fietsen in de regen.
Door onaangename neveneffecten van milieuvriendelijk vervoer te accentueren hoopt men nieuwe klandizie aan te boren en uiterst milieuvriendelijk vervoer te vervangen door - zwaar gesubsidieerd - milieu-onvriendelijk vervoer.
Het aantal bussen moet op deze aangezwengelde vervoersvraag uiteraard aangepast worden dus er moet weer aangekocht worden. De basismobiliteit moet immers gegarandeerd worden… Vlaanderen betaalt met geld én milieu. En als de zon schijnt rijden die bussen leeg rond en vervuilen zelfs zonder dat daar iets nuttigs tegenover staat.

Sinds 29 april 2004 weten we bovendien dat De Lijn het laten overstappen van buspassagiers immoreel vindt. Zij moeten zonder overstappen van hun opstapplaats naar het stadshart gevoerd worden met de bekende gevolgen: elke bus naar Leuven rijdt ook door Leuven-centrum om de passagiers voor hun winkeldeur af te leveren.
Dit is geen basismobiliteit meer maar door de gemeenschap met veel geld én gezondheid betaald luxevervoer. Van immoraliteit gesproken…

Men moet inderdaad goed beseffen dat busvervoer helemaal geen milieuvriendelijk vervoer is. Het lenigt vervoersnoden, ook voor hen die geen of slechts zeer ongunstige alternatieven hebben en is dus zinvol.
Maar in het belang van de volksgezondheid en de economie moet er zuinig mee omgesprongen worden en het mag al helemaal niet in concurrentie treden met elektrisch vervoer of fietsers.
Aberraties zoals de overrompeling-annex-vergiftiging van het piepkleine maar zeer drukbevolkte centrum van Leuven met duizenden bussen geven aan dat de zaak uit de hand aan het lopen is.

Er moet bijgevolg opgetreden worden. Alleen al in het belang van de volksgezondheid.
Het alternatief voor Leuven is voorhanden: veel minder bussen door het centrum, veel meer bussen via de ring. Wat meer overstappen en wie weet, wat meer stappen of - godbetert - fietsen.
Als men in Leuven de fietsers tot stappen kan dwingen, mag men buspassagiers hier ook wel toe uitnodigen in het belang van het milieu en de volksgezondheid.
Wie dit niet kan of wil moet dan maar een paar minuten wachten op centrumvervoer.

Centrumvervoer, dat maximaal 30 rijdt, ziet er overigens heel anders uit dan een bus van De Lijn: is licht en kan een lichte motor hebben die weinig vervuilt - bij voorkeur hybride - en rijdt, accelereert en remt veel minder agressief. Het maakt veel minder lawaai, rijdt minder kapot en vormt minder gevaar voor andere weggebruikers. Men zou híeraan beter geld uitgeven i.p.v. aan steeds meer en zwaardere bussen om meer fietsers te vervoeren.

De Leuvense fietsers, maar eigenlijk allen die zich in Leuven ophouden, mogen van het Leuvens stadsbestuur op korte termijn initiatieven verwachten om de overlast door de bussen van De Lijn tot een enigszins acceptabel niveau terug te brengen.

Leuven heeft waarschijnlijk geen kraantje om de bussenstroom door het centrum naar willekeur af te knijpen. Maar waar een wil is, is altijd een weg. De juiste ingesteldheid - mentaliteit zo u wil, goede relaties, overtuigingskracht en wat inventiviteit doen soms wonderen.
Met een burgemeester en twee schepenen voor mobiliteitsplanning, een schepen voor mobiliteit plus een schepen voor milieu en duurzame ontwikkeling, én de stevige voet binnen bij De Lijn, moet dit lukken.
Leuven is het aan zijn bevolking verplicht.

De Bondgenotenlaan blijkt sinds kort deel uit te maken van een fietsroutenetwerk. Laten we dit maar een geval van uit de hand gelopen galgenhumor noemen.

Met lijdzame groeten,

Karel de Graaff
Domeinstraat 76/1
3010 Kessel-Lo